Thursday, 01 July 2021 06:58

Ode aan de boom - museumbezoek

"Aandacht voor bomen en bossen is nu relevanter dan ooit. Door de klimaat- en de gezondheidscrisis zijn we ons steeds meer bewust van de waarde van de natuur. Ecologisch, maar ook spiritueel. Bomen zorgen voor schone lucht, beschutting en verkoeling, maar bieden ook rust en ruimte voor bezinning. Ze spreken al eeuwenlang tot de verbeelding van schilders, figureren in oude verhalen en zijn geladen met symboliek. Bomen trotseren de seizoenen en de jaren. Ze zijn de longen van de aarde, diepgeworteld in de grond en reikend naar de hemel."

Al een aantal maanden wilde ik graag naar de tentoonstelling ‘Diepgeworteld’ in het Dordrechts Museum. Door de lockdown waren musea natuurlijk gesloten en de einddatum kwam steeds dichterbij, maar gelukkig verlengden ze de tentoonstelling. Diepgeworteld is ontstaan uit een samenwerking met de bomenstichting die 50 jaar bestaat. De ondertitel luidt: Bomen in de Nederlandse schilderkunst. Op de website van het museum kun je filmpjes zien over hoe de tentoonstelling tot stand kwam en hoe de schilderijen zijn geselecteerd.

Bomen zijn voor mij echt een essentieel onderdeel van mijn band met de natuur. Ze staan voor de verbinding tussen aarde en hemel, het aardse en het spirituele. Niet voor niks zijn bomen in diverse culturen heilig. Binnen de Noordse mythologieën stond de boom letterlijk centraal: de Yggdrasil verbindt de diverse werelden met elkaar. De Kelten kenden elke boom eigenschappen toe en vertelden vele verhalen over hun magische krachten. Ook in de bijbel spelen bomen vaak een symbolische rol. De bekendste boom is waarschijnlijk de boom van kennis of de boom van goed en kwaad die in het Hof van Eden stonden.

Niets anders laat zo mooi de loop van de seizoenen zien als bomen dat kunnen. De knoppen in de lente, als pril nieuw begin. De bloemen die vruchtbaarheid symboliseren en later in het jaar voor oogst zorgen. Het loslaten van de bladeren in de herfst. En ten slotte de kale takken in de winter. Aan de hand van bomen kun je de hele levenscyclus volgen en dat maakt misschien wel waarom we ons zo sterk met hen verbonden voelen. En waarom ze zo vaak onderdeel uitmaken van schilderijen.

Het leuke van de tentoonstelling is dat het weliswaar allemaal om bomen draait en schilderijen van Nederlandse kunstenaars betreft, maar verder zijn ze enorm divers. ‘Een dialoog van oude en nieuwe meesters in zes eeuwen Nederlandse schilderkunst’ wordt het genoemd. Bij elk schilderij vind je een korte omschrijving, soms ook van de mythen rondom deze boom zoals de zeven Wodanseiken bij Oosterbeek en een beuk die aan Freya was gewijd. Maar er zijn ook abstractere werken waarbij je eigen fantasie wordt geprikkeld. Soms zijn de bomen zelfs moeilijk te herkennen. Mij deed een kleurrijk werk van Jan Sluijters het meest. De bijzondere kleuren geven de bomen echt iets magisch en doen denken aan zowel de zonsopkomst als een maanverlichte nacht. Maar ik genoot ook van de realistische schilderijen waarbij je de blaadjes haast kunt tellen. Vaak in een bijpassende en even mooie lijst. Echt een aanrader dus om al die bijzondere bomen een keer in het echt te gaan bekijken. Net als de eeuwenoude echte platanen die in de museumtuin te vinden zijn.

Tot en met 15 augustus kun je de tentoonstelling nog bezoeken, en anders zijn de filmpjes over de totstandkoming ook een aanrader: Dordrechts museum